Pruritus olarak bilinen anal kaşıntı, anüs etrafındaki tahriş edici kaşıntı hissidir. Nedeni bir hastalığa bağlı olabileceği gibi bir çok nedene bağlı olabilir. Kaşıntısı olan kişilerin çoğunda bir hastalık yoktur. Bunun yerine kaşıntı hissi bu bölgedeki cildin tahriş olmasının işareti olabilir.
İçindekiler
Anal Kaşıntı Neden Olur?
- Anal açıklık çevresindeki deride dışkı bulunması, makatın dışkılama sonrası iyi temizlenmemiş olmasından kaynaklanabilir. Küçük bir dışkı parçası bile şiddetli kaşıntıya neden olabilir.
- Anüsü tahriş eden yiyecek ve içeceklerin bulunduğu bir diyet: Beslenme alışkanlıkları kaşıntıya neden olabilir. Bunlar arasında baharatlı yiyecekler, kahve, çay, kola, süt, alkollü içecekler (özellikle bira ve şarap) , çikolata, turunçgiller, C vitamini tabletleri ve domates bu bölgede kaşıntı yapabilir.
- Antibiyotik kullanımı: Birçok antibiyotik barsağın normal florasını bozar ve kaşıntıyı tetikleyebilir. Anüs bölgesine uygulanan ilaçlar allerjik reaksiyona neden olabilir.
- Boyalı be parfümlü tuvalet kağıtları , hikyen için kullanılan spreyler, bu bölgr için kullanılan deodorantlar ve pudralar, ilaçlı cilt temizleyicileri, sabunlar etken olabilir.
- Sindirim sisteminin alt kısmındaki hastalıkları: Hemoroid, fistüller, rektal çatlaklar, nadiren anorektal kanserler kaşıntı yapabilir.
- Enfeksiyon ve parazitler: Kıl kurdu (özellikle çocuk hastalarda ) , uyuz , anal kondilom, bölgenin mantar hastalıkları kaşıntı yapabilir.
- Cilt sorunları: Sedef, egzama, seboreik dermatit gibi deri hastalıkları
Her insan hayatının bir döneminde anal kaşıntı ile karşılaşabilir. Erkeklerde kadınlara göre 2-4 kat daha sık görülmekle beraber yaygınlık olarak toplumun yarısını etkiler. Aşırı kilolu olma, terleme, dar iç çamaşırı giymek, pamuklu iç çamaşırı kullanmamak anüste kaşıntı nedeni olabilir.
Anal Kaşıntı Tedavisi
Tedavi kaşıntının sebebine yönelik olmalıdır. Anal Kaşıntı Sebepleri ortadan kaldırılmadıkça şikayetler tümüyle bitmez, gerilese de bir süre sonra yeniden ortaya çıkabilir. Öncelikle hastanın iyi bir klinik öyküsü alınmalı , var olan hastalıkları sorgulanmalıdır. Makat bölgesine kullandığı ilaçlar tespit edilmelidir. Gerekirse alerji testleri yapılmalıdır. Kaşıntının mevsimsel olup olmadığı sorgulanmalıdır. Bununla beraber ayrıntılı anüs muayenesi yapılmalıdır. Herhangi bir anorektal hastalığın olup olmadığı tespit edilmelidir. (Hemoroid, büyük abdest kaçırma, anal fissür, anal fistül, anal kondilom gibi..) Kullandığı deterjanlar, banyo malzemeleri, iç giyim tercihleri sorgulanmalıdır. Tükettiği gıda ürünleri, içecekler değerlendirilmelidir.
Fizik muayene sadece anüs muayenesi ile sınırlı kalmayıp, tüm vücudun sistemik muayenesi yapılmalıdır. Tedavide cilt lezyonlarına ait nedenler konunun uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
Tedavi üç aşamalıdır:
İlk aşamada kaşıntıyı kısa sürede ortadan kaldırmak için ilaç veya kortizonlu bir merhem başlanmalı eş zamanlı olarak nedeni olabilecek kozmetik ürünler, tuvalet kağıdı, ıslak mendil gibi irritanlar hastadan uzak tutulmalıdır. Çamaşırlar için deterjan yerine sabun tozu kullanmak uygundur. Anüs bölgesine sabun ve kozmetiklerin kesinlikle sürülmemesi gerekir. Beslenme konusuna gelince... Biraz önce hastalığın nedenlerine yönelik olarak sınıflandırdığım yiyecek ve içeceklerden kesinlikle uzak durulması ve bu besinlerin tüketiminin engellenmesi hastaya anlatılmalıdır.
İkinci aşama; anüs bölgesinin temiz ve kuru tutulması ile bu bölgedeki deri bütünlüğünü korumayı sağlamaktır. Bölgenin temizliği ılık su ile yapılmalı, daha sonra pamuklu bir havlu ile kurulanmalıdır. İç çamaşırının sık değiştirilmesi çok önemlidir. Bu bölgedeki terleme ve ıslaklık engellenmelidir. El tırnaklarının kısa kesilmesi, kaşıntı sırasında derinin tahrişini en aza indirecektir.
Üçüncü aşama tedavi ise, altta yatan hastalığın nedenine göre yapılan tedavidir. Yani anorektal, infeksiyöz, dermatolojik vb. patolojilerin varsa saptanıp tedavi edilmesidir.
